Als arts (maar ook als mens) ben je eigenlijk nooit uitgeleerd. In de medische wereld zijn er altijd wel weer nieuwe ontwikkelingen en je moet bij blijven om de beste zorg te kunnen leveren. Het is voor mij dus noodzaak om, zelfs na 12 jaar studeren, actief bij te blijven leren. Sinds een aantal jaar studeer ik echter heel anders dan dat ik vroeger op school of later tijdens geneeskunde deed. Dit maakt het studeren voor mij niet alleen makkelijker maar ook stukken leuker! Hoe ik dat precies doe deel ik graag met je in deze blog!
Belangrijk besef no.1: In de geneeskunde is er geen absolute waarheid en niet alles gaat volgens de boekjes
Voorafgaand aan mijn stappen om anders te gaan studeren kwamen twee belangrijke besefmomenten. Een van de belangrijkste dingen die ik me in de afgelopen jaren ben gaan beseffen is dat er binnen de geneeskunde geen absolute waarheid bestaat. Dit heeft de manier waarop ik leer en studeer enorm veranderd. Hoewel studieboeken je dat soms wel laten denken is niets binnen de geneeskunde zwart-wit. Een patiënt presenteert zich lang niet altijd volgens de definitie uit de studieboeken, sterker nog, een patiënt presenteert zich meestal totaal níet zoals je in de studieboeken hebt geleerd. Je moet dus open-minded blijven en niet te star vasthouden aan wat je hebt geleerd. Zie wat in de boeken staat als een leidraad, maar durf buiten deze kaders te denken.
Belangrijk besef no.2: Geneeskunde is kansberekening
Ook de interpretatie van onderzoek dat je kunt inzetten om een bepaald ziektebeeld te diagnosticeren of behandelen, zoals bloedonderzoek, is niet zwart wit. Zo zegt bijvoorbeeld het feit dat er geen ontstekingscellen in het bloed worden gevonden niet dat er 100% zéker weten geen ontsteking aanwezig is. De kans is alleen minder groot. Wanneer er geen bacteriën in een bloedkweek gevonden worden wil dit niet zeggen dat er geen bacteriën in het bloed zitten. En ga zo maar door. Oftewel: binnen de geneeskunde gaat het veelal om de kans dat iets waar of niet waar is, en er is nooit 100% zekerheid. Met de onderzoeken die je doet probeer je zo dicht mogelijk bij de waarheid (de juiste diagnose, het effect van de behandeling, etc.) te komen.
Tip 1. Kies informatiebronnen die bij je passen
Door het besef dat geneeskunde niet zwart-wit is en het gaat om kansberekening heb ik besloten om minder zwart-wit te studeren maar medische informatie vanuit meerdere kanten te bekijken. En dit begon met het beter uitkiezen van mijn informatiebronnen. (Zie volgende tips)
Tip 2. Less is more (wat boeken betreft dan)
Uiteraard studeerde ik tijdens mijn studie geneeskunde uit boeken, zoals opgegeven door de universiteit. Ik had een heleboel hele dure boeken, over een heleboel verschillende onderwerpen. Deze probeerde ik vervolgens allemaal uit mijn hoofd te leren, eigenlijk zoals ik op school had geleerd te doen. Ik weet nu dat dit niet goed past bij de manier waarop ik leer. Ik kan het wel, feiten uit mijn hoofd leren, maar het kost me mega veel tijd en ik vergeet het meeste al weer snel. Ik heb daarom uiteindelijk de meeste geneeskundeboeken de deur uit gedaan en nog 2 boeken gehouden: Rosens Emergency Medicine en mijn eigen boek, Probleem georienteerd denken in de Spoedeisende geneeskunde. Ik kies hierin bewust voor een e-book, dit is zowel beter voor het milieu als ook gewoon stukken minder zwaar en niet zo ruimte-innemend.
Ik besef me dat dit voor mij makkelijker te doen is omdat ik al gespecialiseerd ben tot SEH arts. Het is anders wanneer je nog studeert en van allerlei specialismen kennis moet op doen. Toch kun je ook dan kiezen om een selectie te maken van de boeken die voor jou werken en alleen die te gebruiken. Dat kunnen boeken van je lijst zijn, maar ook de naslagwerken van Compendium Geneeskunde zijn hiervoor erg geschikt. (Tip: vanuit onze samenwerking krijg je met de code studiebol nu 10% korting)
Tip 3. Probeer eens te luisteren: medische podcasts!
Omdat leren en stampen vanuit boeken voor mij minder goed werkte en ik snel afgeleid raak tijdens het lezen, ben ik op zoek gegaan naar andere informatiebronnen. Binnen de geneeskunde en vooral binnen de spoedeisende geneeskunde, zijn er veel online bronnen te vinden. Dit wordt ook wel FOAM genoemd, Free Open Access Medical education. Hier onder vallen video’s (op youtube), podcasts, websites en meer. De meeste interessante websites komen uit Amerika, maar er bestaan ook zeker Nederlandse websites, zoals de website FanOfEm waar ik zelf ook wel eens voor schrijf. Ik zelf heb een betaald abonnement op de podcast EM:RAP, maar er zijn ook veel gratis medische podcasts te vinden. Tevens zijn er gratis podcasts te vinden over de softskills die je nodig hebt binnen de geneeskunde (zoals onderwerpen als “de duurzame dokter”).
Tip 4. Combineer!
Naast dat ik een paar favoriete boeken gebruik bekijk ik dus ook video's, websites en luister ik podcasts. Dit doe ik soms allemaal over hetzelfde onderwerp! Het leuke aan deze manier van leren (dus lezen afwisselen met video’s en het luisteren van podcasts) is dat je brein op allerlei manieren geprikkeld wordt en daardoor de informatie beter zal onthouden. Vooral websites waar je een afgewogen mening van een expert of de literatuur kunt lezen geven je inzichten in al het grijs tussen zwart en wit.
Tip 5: Combineer studeren met een andere activiteit
Wist je dat je hersenen beter dingen onthouden wanneer je het studeren combineert met een andere (kleine!) activiteit? Dit moet dan wel iets zijn wat je op de automatische piloot kunt doen, zoals wandelen of afwassen. Wanneer ik ga hardlopen of wandelen combineer ik dit regelmatig met het studeren door het luisteren van een podcast. Ook in de auto zet ik regelmatig een medische podcast op wanneer ik op de snelweg rijd. Dit maakt mijn autoritje naar het ziekenhuis niet alleen super efficiënt maar ook nog wetenschappelijk bewezen effectief.(1)
Tip 6. Boek een cursus
Ook studeer ik steeds meer aan offline en online cursussen mee te doen. Hierbij kies ik alleen cursussen uit waarbij je óf veel oefent óf waarbij de kennis veel herhaald wordt. Ook kies ik cursussen die in korte tijd te doen zijn, bijvoorbeeld een tweedaagse cursus. Hierdoor is de kennis voor mij behapbaarder, evenals de tijd die ik er aan moet besteden. Ook heb ik na 2 dagen knallen dan direct de mogelijkheid het geleerde weer in de praktijk toe te passen, wat het leereffect versterkt. Fysieke cursussen combineer ik met e-cursussen, al vind ik die over het algemeen vaak niet zo sterk. Dit laatste heeft me echter ook iets belangrijks opgeleverd: de kennis van wat ik níet goed vond aan deze cursussen heeft me geholpen bij het zelf opzetten van een online reanimatie cursus die wél goed in elkaar zit. 😉
Tip 7. Studeer vooral op basis van je interesse
En misschien wel het belangrijkste: ik kies zelf wát ik wil leren. Hoewel ik eerder tijdens mijn studie studeerde door de opgegeven hoofdstukken van begin tot einde te lezen, bedenk ik nu eerst zélf wat ik wil leren. Wat weet ik al ergens van, wat nog niet en wat interesseert me of wat is zinvol voor mijn vak. Vooral dat laatste bepaalt nu wat ik ga leren. Het kan bijvoorbeeld iets zijn wat ik wil weten vanwege een cursus die ik doe, of iets wat ik tegen kwam bij een patiënt op de spoedeisende hulp. Dit zorgt er niet alleen voor dat het studeren veel leuker wordt maar ook dat de informatie beter blijft hangen.
Benieuwd naar welke producten ik gebruik bij het studeren, of welke andere boeken ik lees? Check dan eens de "mijn favorieten" pagina op de website.
Referenties:
1. Gotlieb et al. Maximizing the Morning Commute: A Randomized Trial Assessing the Effect of Driving on Podcast Knowledge Acquisition and Retention. 10.1016/j.annemergmed.2021.02.030
PS: Bovengenoemde is bedoelt als inspiratie voor jouw leerervaringen. Als je vastloopt in je leerproces of je wilt onderzoeken hoe jij het beste kunt leren zijn er testen gericht op leerstijl en welke methodes of vormen van onderwijs het beste bij je passen. Dit is iets wat buiten mijn expertise valt, maar wellicht interessant voor je kan zijn!