Naast Molnupiravir, een nieuw anti-viraal medicijn tegen Covid-19 van fabrikant Merck, is er nu ook een ander medicijn waarvan de fabrikant (Pfizer) denkt dat het dé anti-Covid pil gaat worden: Paxlovid.
Paxlovid: de nieuwe anti-corona pil?
Paxlovid is eigenlijk een combinatie van twee verschillende medicijnen: ritonavir (een bekend anti-viraal middel tegen HIV) en een experimenteel medicijn genaamd PF-07321332. Interessant genoeg is het werkende bestandsdeel niet de Ritonavir! De Ritonavir wordt namelijk niet gebruikt vanwege zijn anti-virale eigenschappen, maar om er voor te zorgen dat het lichaam de PF-07321332 niet te snel afbreekt. Wanneer je de combinatie slikt zal de Ritonavir namelijk eerst afgebroken worden, waardoor het lichaam nog niet aan het afbreken van de PF-07321332 toekomt. Hierdoor bereikt het middel het virus beter en kan de dosis zelf zo laag mogelijk gehouden worden. Dit zorgt er onder andere ook voor dat het als pil gegeven kan worden. Het middel PF-07321332 zou kunnen werken omdat het ervoor kan zorgen dat het coronavirus zich minder goed kan delen.(1,2)
Wat zegt onderzoek naar Paxlovid?
Deze maand kwam er een persbericht naar buiten van de fabrikant met zeer goede onderzoeksresultaten van hun studie naar Paxlovid. (1,2) Ze deden namelijk een tussentijdse analyse van de resultaten van 1219 patiënten uit de 3000 patiënten die ze van plan waren te includeren in het onderzoek.(2) Dit waren allemaal patiënten die Covid-19 hadden, niet hoefden te worden opgenomen in het ziekenhuis, maar wel een verhoogd risico liepen om ernstig ziek te worden (onduidelijk waar dit op gebaseerd was, maar waarschijnlijk medische voorgeschiedenis, leeftijd, obesitas en dergelijke). In het onderzoek vergeleken ze Paxlovid met een placebo (nepmedicijn). De resultaten waren volgens de onderzoekers zo goed, dat ze het onderzoek vroegtijdig hebben gestopt. Dit gebeurt wel vaker wanneer men denkt dat het onethisch is om onderzoek door te laten gaan wanneer en mensen bijvoorbeeld te laten wachten terwijl iets bewezen werkzaam is. Of dit in dit geval terecht is of niet komen we straks op terug.
De onderzoeksresultaten
In het persbericht vertellen de onderzoekers dat ze 89% minder sterfte of ziekenhuisopname zagen in de groep die Paxlovid toegediend kreeg binnen 3 dagen na het krijgen van symptomen van SARS-CoV-2, ten opzichte van de groep die een placebo kreeg. In de groep die de nieuwe pil kreeg waren er zelfs geen sterfgevallen, ten opzichte van 10 sterfgevallen in de placebo groep. Er werden geen opvallende bijwerkingen gerapporteerd (percentage bijwerkingen in beide groepen waren gelijk).
Een wonderpil?
Dit onderzoek en het persbericht klinken hoopvol, maar we moeten nog wel een slag om de arm houden. Het onderzoek is nog namelijk nog niet gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift en er is nog geen controle geweest door andere wetenschappers (peer review). Dit terwijl de fabrikant wel een belang heeft bij het tonen van positieve resultaten in het persbericht. Eerst de echte data zien in een wetenschappelijk peer-reviewed tijdschrift, dan geloven.
Wat weten we nog niet?
Wat verder erg belangrijk is, is het officiële eindpunt van de studie dat de onderzoekers hebben gekozen. Dit was namelijk het percentage deelnemers met Covid gerelateerde ziekenhuisopname of overlijden door welke oorzaak dan ook. Dit laatste is vooral belangrijk, omdat dat dan dus ook kan gaan om overlijden aan oorzaken die niets met Covid-19 te maken hoefde te hebben. Of de 10 mensen in de placebo groep zijn overleden aan Covid-gerelateerde oorzaken of aan niet-Covid-gerelateerde oorzaken, maakt natuurlijk nogal wat uit. Dit is dus heel belangrijk om straks in het officiële onderzoeksartikel goed te bekijken. Of het onderzoek dus recht vroegtijdig gestopt is of niet is hier ook van afhankelijk.
Wat, wanneer en hoe duur?
Naast dat we de echte data nog niet gezien hebben en niet weten of het middel écht zo effectief is, weten we bijvoorbeeld ook nog niet of en hoe goed het middel werkt wanneer een patiënt langer 3 dagen symptomen van Covid-19 heeft. Ook weten we niet of het middel misschien alleen effectief is wanneer je het heel vroeg in de ziekte neemt, bijvoorbeeld op dag 1. Als dat het geval is dan kan dit in de praktijk behoorlijk ingewikkeld worden, want dan moet je er wel heel vroeg bij zijn. We weten ook niet of het werkt wanneer je geen hoog risico loopt om ernstig ziek te worden, of het middel veilig is in de zwangerschap, hoe en of het werkt bij mensen die gevaccineerd zijn, en of het dan nog zinvol is. En ook niet onbelangrijk: hoe duur dit nieuwe middel gaat zijn.
Medicijn tegen long-Covid?
Mocht dit medicijn écht blijken te werken is het interessant om te evalueren of het een rol zou kunnen spelen in het voorkomen van long-Covid. Ook mensen die geen hoog risico lopen op ernstig ziek worden door het Coronavirus kunnen immers alsnog langdurige klachten krijgen na infectie. Potentieel zou dit voorkomen kunnen worden door het virus vroegtijdig aan te pakken, maar hier weten we nog veel te weinig van om harde uitspraken over te kunnen doen.
Geen vaccinatie meer nodig door Corona-pil?
Ook als dit nieuwe middel zo goed blijkt te werken als de fabrikant zegt, zal het vaccinatie waarschijnlijk niet vervangen. Voorkomen blijft altijd belangrijker dan genezen. Wel zal het een grotere rol kunnen gaan spelen in de behandeling van Covid-19, bijvoorbeeld in de zorg voor mensen die zich niet kunnen of willen laten vaccineren, of waarbij vaccinatie minder goed werkt.
Referenties
PS: Direct na publicatie van het persbericht werd er online beweerd dat Paxlovid stiekem Ivermectine (wat níet werkzaam is tegen Covid-19 in huidige studies, maar theoretisch werkzaam zou kunnen zijn in voor mensen dodelijk hoge doseringen) zou zijn in een nieuw duur jasje. Hoewel de middelen wat op elkaar lijken zijn ze niet hetzelfde. Deze blog (niet door mij geschreven) legt hier bijvoorbeeld meer over uit.
Disclaimer: Deze blog is geschreven vanuit mijn perspectief als arts. Ik geef in deze blog geen medisch advies, maar probeer de informatie te geven waarmee jij zelf verder kunt. De blog is gebaseerd op de informatie die voor mij beschikbaar is op het moment van schrijven, d.d. 24-11-21. Ik word niet betaald of gesponsord voor het schrijven van deze blog, noch door mijn ziekenhuis, noch door de overheid of de farmaceutische industrie. Voor meer actuele informatie: ga naar www.rivm.nl