Nieuw: Prik voor baby’s tegen het RS-virus!
- dr. Heleen Lameijer - SEH arts, wetenschapper en eigenaar van Make Science Work
- 17 jun
- 8 minuten om te lezen
Vorig jaar november schreef ik een blog over de vaccinatie tegen het RS-virus die toen beschikbaar is gemaakt voor zwangere vrouwen. Het Respiratoir Syncytieel Virus (RS-virus) dus, een virus dat bij jonge baby’s ernstige luchtweginfecties kan veroorzaken. Door de moeder te vaccineren tegen het RS-virus is de baby direct vanaf de geboorte beschermd tegen het RS-virus. Ik vertelde in deze blog dat uit onderzoek blijkt dat het vaccin veilig is én de kans op ernstige RS-infecties bij baby’s met ongeveer 82% vermindert in de eerste drie maanden, en dat de bescherming tot zes maanden blijft aanhouden met een effectiviteit van 69%. Ook beschermt het tegen ziekenhuisopname ten gevolge van het RS-virus.
Vaccinatie van de moeder tegen RS-virus ter bescherming van de baby niet altijd even zinvol
Hierbij plaatste ik een kritische noot, want ik vind 69% al niet zo heel veel meer, en hoe snel dit afneemt en hoe dit rond 4 of 5 maanden zit weten we nog niet goed uit onderzoeken. Kortom: hoe lang het zinvol is, is onbekend. Ik concludeerde in deze blog met dat als je je baby direct vanaf de geboorte wilt beschermen tegen het RS-virus, vaccinatie in het derde trimester een effectieve en veilige optie is. Dit is het meest zinvol wanneer je kindje binnen het RS-seizoen (najaar) geboren wordt, omdat dan de kans op het krijgen van het RS-virus groter is. Je moet het alleen wel zelf betalen, en ik hoorde van vele moeders dat het nog best lastig was om via de huisarts aan een vaccin te komen (destijds).
Bovendien blijft het de vraag of vaccinatie ook net zo zinvol is als je kind de eerste 6 maanden BUITEN het RS-seizoen leeft, dus wanneer het geboren wordt in bijv. maart/april. Dit weten we namelijk gewoonweg nog niet goed vanuit de onderzoeken.
Meer hier over lezen? Check dan even de blog uit november.
Waarom ik zelf niet koos voor dit RS-vaccin
Voor mij was dit destijds de reden dat ik níet heb gekozen voor RS-vaccinatie van mijzelf: mijn dochter wordt geboren buiten het RS-seizoen, namelijk in juni/juli, en zodra het RS-seizoen begint (najaar) is de vaccineffectiviteit mij al te veel gedaald. Als ik mijn baby binnen het RS-seizoen zou worden geboren had ik overigens wél voor vaccinatie gekozen, want dan is het stukken zinvoller.
Nieuw: Prik voor baby’s tegen het RS-virus
Maar, in de blog lichte ik ook al een tipje op van iets anders nieuws: passieve immunisatie tegen het RS-virus! Ik vertelde al dat dit mogelijk vergoed gaat worden, en inderdaad: vanaf najaar 2025 komen jonge kinderen in aanmerking voor passieve immunisatie tegen het RS-virus! Gratis. (1) En daarover gaat deze blog!
De prik voor baby’s tegen het RS-virus is geen vaccinatie!
Goed om te weten en om verwarring te voorkomen: wat er binnenkort vergoed gaat worden is dus geen vaccinatie, maar heet passieve immunisatie. Hierbij krijgt de baby na de geboorte via een prik antistoffen toegediend, in plaats van dat dus de moeder gevaccineerd wordt en de baby via de moeder antistoffen krijgt. Het verschil? Bij een vaccinatie moet het lichaam zelf antistoffen aanmaken. Bij een prik met antistoffen hoeft het lichaam niet zelf aan de slag. Vandaar ook het woordje “passief” in passieve immunisatie.
Een voorbeeld hiervan is nirsevimab, een middel dat baby’s in hun eerste levensmaanden beschermt tegen het RS-virus. Dit middel wordt na de geboorte toegediend en biedt bescherming voor ongeveer vijf maanden. (2) En nirsevimab is ook het middel dat nu vergoed en aangeboden gaat worden!(1)
Allright, wat zegt onderzoek naar de RS-prik voor baby’s, nirsevimab, dan precies?
Dé studie naar dit middel werd gedaan bij 1490 baby’s, waarvan 994 nirsevimab kregen toegediend en 496 een nepmedicijn (placebo). (3) RS-infecties waarvoor medische begeleiding nodig was kwam bij 12 baby’s in de nirsevimab-groep voor (1.2%) en 25 baby’s in de placebogroep (5%). Dit was een statistisch significant verschil, en toont werkzaamheid van ongeveer 74,5% voor nirsevimab.
In deze studie werd er geen significant verschil gezien in ziekenhuisopnames door RS-virus tussen beide groepen, al was dit verschil er wel bijna (de “p-waarde” was 0.07, vanaf een p-waarde van <0.05 wordt het verschil als statistisch significant gezien). (3) Het zou dus zo kunnen zijn dat in grotere groepen, óf in specifieke risicogroepen, dit verschil wel aantoonbaar is! Maar: dat weten we dus nog niet.
Is de RS-prik voor baby’s veilig?
In ieder geval net zo veilig als een nepmedicijn! Bijwerkingen werden namelijk gemeld bij 67 baby’s (6,8%) die nirsevimab kregen en óók bij 36 van de 491 zuigelingen (7,3%) die het nepmedicijn kregen. Aangezien dit getal gelijk is, is het niet waarschijnlijk dat de bijwerking echt kwam door de nirsevimab. Dit zie je ook terug als je bekijkt wat er precies is gescoord als bijwerking. De auteurs namen dit namelijk nogal ruim. Naast allergieën en andere medicatie-gerelateerde bijwerkingen scoorden zij ook bijvoorbeeld een buikgriep of overgeven als bijwerking. Dit terwijl iets als een buikgriep een virusinfectie is, en geen echte bijwerking van een medicijn/vaccin.
Voordelen van passieve immunisatie (RS-prik) versus vaccinatie van de moeder:
Het grootste voordeel is wat mij betreft dat hoe zinvol de prik is, niet afhankelijk is van wanneer jij zwanger bent en je baby wordt geboren. Het kan namelijk specifieker gegeven worden tijdens het RS-seizoen, waardoor het waarschijnlijk zinvoller kan worden ingezet. Oftewel, in mijn voorbeeld zou vaccinatie van mijzelf tegens het RS-virus mijn kind, geboren buiten het RS-seizoen, al helemaal niet zo veel meer beschermen tíjdens het RS-seizoen, omdat het effect dan alweer was “uitgewerkt”. Een prik aan de baby kan gegeven worden IN het RS-seizoen, waardoor het ook dán op zijn effectiefst is!
De moeder hoeft zich niet te laten vaccineren tijdens de zwangerschap, wat een geruststelling kan zijn voor vrouwen die terughoudend zijn tegenover vaccinaties.
Het werkt mogelijk beter bij te vroeg geboren kinderen, waarbij het zo kan zijn dat de moeder de vaccinatie nog niet gehad heeft, of de doorwerking van de vaccinatie naar het kind nog niet optimaal genoeg is geweest
Het kan specifiek worden toegediend aan baby’s die in een risicogroep vallen, zoals te vroeg geboren baby’s of baby’s met onderliggende gezondheidsproblemen.
Nadelen van passieve immunisatie (RS-prik) ten opzichte van vaccinatie van de moeder:
De bescherming is wederom tijdelijk en duurt meestal slechts vijf maanden, en moet dus zo nodig herhaald worden. Aan de andere kant is vaccinatie waarschijnlijk niet veel langer succesvol.
Het is duur! De kosten van passieve immunisatie kunnen mogelijk hoger zijn dan vaccinatie, wat de maatschappij geld gaat kosten. De prijzen die ik online zie staan variëren binnen de enkele honderden euro’s, waarbij het verschil steeds zo’n 200 euro is (vaccinatie minder duur). Nu besloten is om passieve immunisatie wel te vergoeden, is het waarschijnlijk zo dat berekend is dat het uit kan (al kan ik die berekening niet zo 1,2,3 vinden): wanneer ziekenhuisopnames (zijn ook erg duur) worden verminderd en kinderen minder ziek worden kan ik me dat in ieder geval goed voorstellen.
Extra prik voor de baby zelf = niet leuk (maar ook geen ramp).
Is Nirsevimab voor de baby minder effectief dan vaccinatie van de moeder tegen het RS-virus?
De oplettende lezer heeft gezien dat de cijfers van nirsevimab anders zijn dan van vaccinatie van de moeder tegen het RS-virus. En ja, 82% effectiviteit vs. 74% effectiviteit lijkt inderdaad minder. Maar officieel weten we dit niet zeker! Om dit zeker te weten zou een onderzoek de een groep baby’s van gevaccineerde moeders moeten vergelijken met een groep baby’s die nirsevimab krijgen. Die studie heb ik tot nu toe nog niet gezien.
Daarnaast is in het onderzoek naar nirsevimab het middel niet zó gericht in het RS-seizoen gegeven als in Nederland nu gaat gebeuren, waardoor het effect mogelijk iets kleiner is dan dat het in Nederland gaat zijn. Maar dat moet dus nog blijken.
Good to know: in andere landen in Europa krijgen baby’s de prik al, het is dus niet iets van alleen Nederland. Het aantal ziekenhuisopnames van baby’s door het RS-virus is in die landen met 80% gedaald. (1)
Welk prik-schema volgt Nederland?
Het RS-seizoen is in het najaar, dus de herfst en winter. De prik tegen het RS-virus beschermt voor ongeveer 6 maanden, en daarom bepaalt het seizoen waarin je baby geboren wordt, wanneer je baby de prik aangeboden krijgt (1):
Baby’s geboren vanaf oktober tot en met maart kunnen de prik binnen 2 weken na de geboorte krijgen.
Baby’s geboren vanaf april tot en met september krijgen de prik in september of oktober.
Zo zijn de baby’s tijdens het seizoen beschermd, wanneer dit het meest effectief is. Let op: de prik geldt voor baby’s geboren vanaf 1 april 2025 en ze de prik 1 keer en alleen in het eerste levensjaar. (1) Dan zijn ze het meest kwetsbaar en hebben ze de grootste kans op ziekenhuisopname door het RS-virus, en dan is de prik dus het meest zinvol.
Afweging tijdens je zwangerschap; welke opties heb je om je baby te beschermen tegen RS-infectie?
Als je baby wilt beschermen tegen het RS-virus heb je dus meerdere opties:
1. Niets doen: dit is altijd natuurlijk een optie, maar mijns inziens vooral een goed overwogen optie wanneer je zelf het RS-virus al hebt doorgemaakt tijdens de zwangerschap én je kind geboren wordt tijdens het RS-seizoen. Je hebt de antistoffen immers al aan boord en geeft deze al door aan je kind, waardoor vaccinatie én passieve immunisatie waarschijnlijk minder zinvol is.
2. Vaccinatie van jezelf/ de zwangere tegen het RS-virus: Als je je baby direct vanaf de geboorte wilt beschermen tegen het RS-virus, dan is vaccinatie in het derde trimester een effectieve optie. Waarschijnlijk is dit op grote schaal alleen zinvol wanneer je kind BINNEN het RS-seizoen geboren wordt, omdat het effect met de tijd minder wordt. Ook moet je het bij mijn weten zelf vooralsnog betalen.
3. Je geeft je baby de RS-prik met passieve immunisatie, wat nu dus ook vergoed wordt. De baby ontvang deze prik eenmalig, tijdens het RS-seizoen (hoe oud je kind dan is, is dus afhankelijk van wanneer het geboren is en hoe ver dit van het RS-seizoen af ligt), en is daardoor precies goed getimed zo veel mogelijk beschermd.
Update: mijn afwegingen voor de RS-virus prik, wel of niet doen?
Hoewel ik persoonlijk niet koos om mijzelf te laten vaccineren tegen het RS-virus, omdat ik zoals gezegd dit niet zinvol genoeg vond aangezien mijn baby geboren wordt buiten het RS-seizoen, wil ik haar wel goed kunnen beschermen tíjdens het seizoen. Ze is immers dan nog steeds klein en kwetsbaar (want <1 jaar). Vaccinatie van mijzelf vond ik, zoals uitgelegd, daarvoor niet effectief genoeg.
Nu passieve immunisatie wordt aangeboden afgestemd op het RS-seizoen (en niet bij ieder kind op hetzelfde tijdstip na de geboorte gegeven wordt) zal dit stukken effectiever zal zijn dan vaccinatie van mijzelf. Daarom kies ik daar nu wel voor. Ik heb in mijn carrière namelijk genoeg RS-leed gezien om dat zo veel mogelijk te willen voorkomen, en ik vind deze seizoensgerichte passieve immunisatie een optie die zowel effectief is als veilig is.
Twijfel je? Overleg dan met het consultatiebureau, zeker wanneer je kindje juist kwetsbaarder is of net buiten de onderzoeksgroepen valt. Ook is overleg handig wanneer jij zelf bepaalde (immuun-onderdrukkende) medicatie gebruikt of immuun-gerelateerde ziekte hebt, waarbij vaccinatie van jouzelf misschien minder goed werkt, of ook een doorgemaakte RS-infectie bij jouzelf niet voldoende antistoffen bij je baby brengt.
Nieuwe blogs vol informatie direct via e-mail ontvangen zodra ik er weer een geschreven heb? Schrijf je in op mijn nieuwsbrief, helemaal gratis! Inschrijven doe je hier
Referenties
