Heel Holland kakt, niet altijd elke dag maar meestal wel regelmatig. Het mechanisme om stoelgang te maken en te ontlasten zit best knap in mekaar dus ietsje meer waardering en kennis over de bruine massa zou mijns inziens wel mogen.😉 In deze blog vertel ik, gastblogger en GE-chirurg Sofie Fransen, je daarom wat je zelf kunt doen om je stoelgang verder te bevorderen.
Poepen: hoe werkt dat nou eigenlijk precies?
Om ontlasting te kunnen maken en tot poepen te komen is er een complexe samenwerking nodig tussen het zenuwstelsel op hersen- ruggenmerg en zenuwwortel niveau. Mega interessant! Als we met z’n allen op het werk of in de politiek zo inclusief, gemotiveerd en gestructureerd zouden samenwerken, zouden veel problemen van de baan zijn. 😉
Die gesynchroniseerde interactie tussen de verschillende onderdelen van ons zenuwstelsel geven signalen door naar het maagdarmstelsel, de bekkenboden en de kringspier van de anus. Op de manier kan er gecoördineerd worden wanneer de stoelgang geloosd mag worden, de kringspier dicht moet knijpen of juist mag openen. En het is best wel knap dat we daar - in normale omstandigheden- niet verder bij na moeten nadenken.
Het begrijpen van de normale werking van deze stoelgangsfabriek geeft inzicht en vaak al goeie handvaten om zelf al aan de slag te gaan wanneer je toch problemen met je ontlasting ervaart.
Maar eerst: hoe vaak poepen is eigenlijk normaal?
Over het algemeen wordt geaccepteerd dat een normaal ontlastingspatroon bij volwassen schommelt tussen 3x per dag tot 3x per week. Zelfs als je minder dan 3x per week kan gaan, wordt het nog steeds als normaal beschouwd mits je er verder geen ongemak van hebt. Toch denken veel mensen dat je elke dag naar de WC moet gaan om van ‘normaal’ te spreken. Laat die mythe hierbij dus ontkracht zijn.
Wat kan je allemaal doen om je stoelgang te bevorderen?
Tip 1. Eet gezond, en eet kauwgom! (Voedingsmiddelen kunnen zowel positieve als negatieve effecten hebben op je stoelgang)
Alles wat we tot ons nemen - zowel eten als drinken- kan variatie geven in het stoelgangspatroon. De beste stimulus om de darmen aan het bewegen te krijgen is eten en zelfs al denken aan eten of kauwen zonder door te slikken. Op kauwgom kauwen helpt ook al. Dat adviseren we zelfs bij patiënten die in het ziekenhuis liggen.
Vezels, fruit, groente en niet onbelangrijk: water, staan in de top 10 van gangmakers van de darmen. Vezels en bepaalde koolsoorten hebben wel als bijeffect zijn dat ze gassen maken en dat kan meer winderigheid geven. Alcohol daarentegen maakt de darmen eerder wat lui.
Tip 2. Beweeg genoeg om je stoelgang te bevorderen
Een andere belangrijk factor voor het maken van stoelgang en op gang krijgen van de darmen is uiteraard bewegen. Beweging bevordert namelijk de peristaltiek. Peristaltiek is de knijpkracht van de darmen waardoor de darminhoud en dus de stoelgang in wording bewerkt en voortbewogen wordt. Een lange zitdag op het werk, een luie vakantie met ander eten kan dus variatie in je stoelgangspatroon veroorzaken.
Door anders te eten, meer te drinken en meer te bewegen kan het stoelgangspatroon al positief beïnvloed worden, is dus lang niet altijd een pilletje of laxeermiddel voor nodig. Met drinken wordt over het algemeen geadviseerd dat volwassenen 2 liter water per dag drinken. Dit is natuurlijk wel afhankelijk van eventuele andere medische aandoeningen, waarbij je soms juist niet te veel water binnen mag krijgen.
Tip 3: Ontspan! Stress kan je stoelgang negatief beïnvloeden.
Het maagdarmstelsel wordt ook vaak de spiegel van de ziel genoemd; dat komt omdat het sterk beïnvloed wordt door psychologische en gedragsfactoren. En dan hoeft het niet per se alleen maar te gaan om verminderd mentaal welbevinden of psychische ziektes. Ook stress kan veel invloed hebben op het ontlastingspatroon en veroorzaakt dan ook vaak obstipatie
.
Jammer genoeg kunnen we niet op commando onze stressknop uitzetten, maar het regelmatig proberen ontspannen en toepassen van relaxatietechnieken kan een gunstig effect hebben op de stoelgang.
Tip 4. Squatten maar! Je poephouding maakt uit.
Het is vast geen onderwerp van gesprek aan de bar of met vrienden, maar heb je ooit al eens nagedacht over de ergonomie (houding) tijdens het poepen? Het type toilet, de hoogte, de waarschijnlijk van het hebben van een toilet in de nabijheid en culturele factoren dragen allemaal bij aan een goede toiletgang.
Zo is er wetenschappelijk onderzoek geweest dat de verschillende zithoudingen tijdens het poepen vergeleek tussen verschillende culturen. (1,2) Er werden 3 poep-houdingen naast elkaar gelegd: de westerse toilet-zit houding; dit betekent meestal zitten op een wc van standaard hoogte. Dat wil zeggen dat de wc-pot op 40 cm boven de grond hangt en dat er nog eens 2-3 cm voor de bril gerekend wordt. In het Westen zitten we dus meestal ongeveer 43 cm van de grond en dat heeft dus effect op de mate van buiging in de heupen.
Een tweede zithouding die werd vergeleken is het vergelijkbare toilet op 40 cm hoogte maar, de gebruiker heeft zijn voeten op een bankje staan dat 10 cm hoog is. Het zogenaamd kinderverhoogje, bijvoorbeeld gewoon bij de Ikea en Hema verkrijgbaar. Doordat de voeten hoger staan worden de heupen meer gebogen. De laatste zithouding betreft de squat positie, zoals we dat tijdens hardlopen of wandelen even snel tussen de bosjes proberen.
Wat blijkt: de ontlasting komt er vlotter uit ,bij het aannemen van de squat- oftewel hurkpositie. Dus het is niet het feit dat je stiekem in de bosjes moet poepen dat de snelheid bepaalt, maar de houding waarin je zit! Tijdens het hurken is er een namelijk een ideale buiging in de heupen waardoor de hoek die ontstaat in het laatste stukje van de dikke darm minder knik geeft en de ontlasting dus soepeler en met minder hoge druk naar buiten moet geduwd worden.
Als je dan bedenkt dat we in het ziekenhuis zieke mensen soms liggend laten poepen, op bed, met een toiletpan onder de billen; dan is dit de lastigste houding om te kunnen poepen. Het moge duidelijk zijn dat dit de minst comfortabele en traagste manier is. Aangezien patiënten in een ziekenhuis ook nog eens minder bewegen is de kans op verstopping groot.
Dus als de variatie in voeding, water drinken en bewegen onvoldoende werkt, zoek dan nog eens even een krukje op om onder je voeten te zetten. Op doktersadvies natuurlijk.😉
Over de gastauteur: Sofie Fransen heeft gewerkt als chirurg met het maagdarmstelsel als aandachtsgebied. Door een elleboogletsel kan ze niet meer opereren, maar haar brein doet het gelukkig nog wel goed🤪. Haar chirurgische kennis en ervaring deelt ze graag op verschillende out-of-the box manieren via haar website.
Referenties:
1. Nat Rev Gastroenterol Hepatol, Understanding the physiology of human defaecation and disorders of continence and evacuation2021 Nov;18(11):751-769. doi: 10.1038/s41575-021-00487-5. Epub 2021 Aug 9.
2. Home Digestive Diseases and Science . The physiology of human defaecation, review. Volume 57, pages 1445-1464 (2012)