Het wordt weer drukker op de SEH, meer patiënten komen binnen met Covid-19 en mensen lijken op het oog ook wel wat zieker te zijn. Ik zie frequent patiënten die zuurstofbehoeftig zijn, en sommigen moeten worden opgenomen op de intensive care. Toch ben ik positief en heb ik goede hoop voor deze 2e golf. En dit is waarom:
1. We weten meer
Toen het Coronavirus initieel ons land bereikte waren we niet voldoende voorbereid. We hadden zoiets immers nog nooit meegemaakt, en voor gedegen voorbereiding was simpelweg nog niet genoeg tijd geweest. In korte tijd werden we overspoeld door een gezondheidscrisis waar ons land nog niet eerder op deze manier mee te maken had gehad. Omdat het ging om een nieuw virus, wisten we zelfs wereldwijd nog vrijwel niets. Niets over de ernst van het ziektebeeld, de besmettelijkheid, of de gevolgen. De voorbeelden die we hadden waren afkomstig van eerdere epidemieën die ons land niet hard hadden getroffen, zoals de SARS of Ebola epidemie. Maar geen epidemie is hetzelfde, en echte wetenschap komt met ervaring, en met onderzoek. En dat duurt even. We moesten roeien met de riemen die we hadden.
Als spoedartsen (en SEH verpleegkundigen) zijn we gewend aan het werken met onzekerheden. Toch is medisch beleid maken op basis van weinig bewijs best spannend en ingewikkeld. We moesten, en moeten nog steeds, bereid zijn de kennis van vandaag morgen te durven herroepen, wanneer er nieuwe onderzoeken worden gepubliceerd. Dit is iets waar medici en wetenschappers al jaren mee om moeten gaan, maar nog nooit in zo'n snel tempo, en nog nooit zo onder het toeziend oog van de wereld. Nu we meer weten zal dit gemakkelijker gaan, er is meer wetenschappelijk bewijs voor bepaalde behandelmethoden. Ook weten we beter wat niet werkt. En dit merk je in de praktijk.
2. Artsen zijn beter voorbereid
Inmiddels zijn we beter voorbereid. De eerste golf is geweest, en hoe gek het ook klinkt, het opvangen van patiënten in isolatie begint wat te wennen. Bovendien is er zoals gezegd meer kennis beschikbaar. In korte tijd hebben wetenschappers van over de hele wereld (waaronder ook ikzelf en mijn eigen ziekenhuis) de handen ineen geslagen om naast het werk in de frontlinie wetenschappelijk onderzoek te verrichten om meer kennis naar buiten te kunnen brengen. Om meer te leren over dit virus. Om gefundeerde zorg te kunnen bieden tijdens deze pandemie. En met effect! Nog nooit was er in korte tijd zo veel informatie beschikbaar, en elke dag weten we meer. Elke dag kunnen we beter zorgen voor de patiënten met Corona die onze zorg nodig hebben. En dat sterkt ons. Want kennis is macht, en is het antigif voor angst.
3. Patiënten zijn beter voorbereid
In de introductie van deze blog schreef ik dat mensen zieker lijken te zijn. Dat klopt ook, maar ik denk dat het in ieder geval op dit moment er mee te maken heeft dat mensen die minder ziek zijn thuis durven te blijven. Tijdens de 1e golf was er nog veel paniek, vanuit het onbekende. Ook mensen met milde klachten trokken aan de bel. Inmiddels weten wij, maar ook patiënten, dat zij met milde klachten thuis kunnen blijven. Dit resulteert er in dat de mensen die we in het ziekenhuis zien ook echt zorg nodig hebben. Het ziektebeeld lijkt daardoor relatief heftiger te verlopen, maar dat wordt dus denk ik deels verklaard doordat we alleen nog de ziekere categorie patiënten in het ziekenhuis zien. Dat mensen met milde klachten thuis blijven, verantwoordelijkheid nemen, en ook getest kunnen worden, kan er aan bijdragen dat de ziekenhuizen niet gaan overstromen. En dat stemt mij hoopvol.
4. We leren van de 1e golf
Door de lockdown tijdens de eerste golf hebben we zo veel mogelijk de zorg kunnen blijven bieden voor de stroom Corona patiënten die IC behoeftig werden. Hierdoor is, gelukkig, het sterftecijfer laag gebleven. Dit is belangrijk om te beseffen: de huidige sterftecijfers zijn gemeten op het moment dat er maatregelen gaande zijn om het sterftecijfer zo laag mogelijk te houden. Juist door deze maatregelen kon iedereen die dat nodig heeft medische zorg ontvangen. Dit zorgt er voor dat minder mensen zijn overleden. Zonder maatregelen, en met overbelasting van ons zorgstelsel, had dit een heel ander getal kunnen zijn.
Maar er is ook aandacht voor de keerzijde
Daarentegen valt er meer te leren. Want door diezelfde maatregelen zijn andere mensen achteraf gezien misschien juist uit zorg geraakt. Mensen met bijvoorbeeld psychiatrische problematiek hadden minder toegang tot zorg.
Brandbrief
Verschillende artsen ondertekenden hiervoor een brandbrief. In tegenstelling tot het fake news wat over deze brandbrief verspreid is, en de interpretatie die sommige media er aan gegeven hebben, zijn deze artsen niet volledig tégen de Corona-maatregelen. Zij vragen echter aandacht voor de potentiële keerzijde er van, en de consequenties voor andere patiënten. Belangrijk te beseffen is dat de artsen die de brandbrief hebben opgericht en ondertekend veelal níet de artsen zijn die op de SEHs of ICs werken. Zij werken in andere vakgebieden. Oftwel, zij zien dus een andere kant van het geheel: de mensen die door de maatregelen in de problemen komen (zoals de psychiatrische patiënt die niet tijdig hulp kan krijgen, of de patiënt die een belangrijke operatie mis loopt). Dit zijn patienten die ik zelf veelal niet tref op de SEH. Daarentegen zien zij niet de zieke Corona patiënt op de SEH en IC, die ik wel zie. Oftewel, wij zien andere dingen, hebben een ander perspectief en onze visie is anders gekleurd. Dat bevooroordeeld ons mogelijk vanuit beide kanten. Het tegengeluid wat zij laten horen is daarmee net zo belangrijk als het geluid wat wij (vanuit de SEHs en ICs) laten horen, omdat het twee zijden van dezelfde medaille betreft.
Waarom ik hoopvol ben
In de loop van de tijd zal de overheid beter kunnen onderzoeken welke maatregelen de druk op de ziekenhuizen kunnen verkleinen zonder daarbij schadelijk te zijn voor de mensen en patiënten buiten de ziekenhuizen. Dat kan nu immers pas goed gebeuren, omdat je achteraf, na een eerste golf, pas kan evalueren hoe alles is verlopen. Een pandemie als deze is immers nog nooit op deze schaal in deze tijd voorgekomen, en maatregelen zijn genomen met de kennis die er beschikbaar was. Met de kennis van nu moeten we met zijn allen terug gaan kijken, en uitvinden wat goed ging, en hoe we kunnen verbeteren.
Inmiddels is er hard gewerkt om voor iedereen weer de zorg te kunnen leveren die nodig is. Operaties gaan weer door en artsen werken hard om de wachtlijsten weg te werken. Om dit zo te kunnen houden is het belangrijk om de IC niet te laten overspoelen. Niet door Corona, niet door een andere ziekte of ramp. Gewoon niet. Het mooie is dat we hier allemaal aan kunnen meewerken. De verspreiding van Corona helpen voorkomen doe je dus niet alleen voor Corona patiënten, maar zeker ook om bijvoorbeeld al die belangrijke operaties door te kunnen laten gaan. Om er voor te zorgen dat mensen met psychiatrische klachten hun behandelaar kunnen zien. En om te zorgen dat de volledige zorg blijft draaien.
Hoewel het druk is op de SEH, worden we nog niet overspoeld. Hoewel we maatregelen nemen, is er nog steeds ruimte voor de zorg voor andere patiënten. En dankzij het werk van jullie allemaal: het handenwassen, de mondkapjes, de afstand, heb ik goede hoop dat we het gaan redden in deze 2e Golf. De zorg open houden voor iedereen. Zet hem op!
Disclaimer: Deze blog is geschreven vanuit mijn perspectief. Ik ben geen expert op het gebied van politiek, of economie, en schrijf daar dus ook niet over. Een pandemie is voor ons allemaal nieuw. Voor artsen, voor de overheid, voor iedereen. Beleid maken op het onbekende, met informatie die morgen alweer achterhaald kan zijn, is super moeilijk. Dat vergt mijnsinziens ballen. En daarmee kunnen de keuzes die vandaag gemaakt worden, met de kennis van vandaag, over een half jaar misschien heel verkeerd lijken maar evenzo ook heel goed blijken. Dat is de onzekerheid waar beleidsmakers mee hebben te dealen. Ik ben blij dat ik niet in hun schoenen sta maar in mijn eigen, en probeer met de medische kennis die ik heb informatie te geven over de medische kant van het verhaal, gebaseerd op de informatie die beschikbaar is op het moment van schrijven, dd 6-10-2020. Voor meer actuele informatie ga naar www.rivm.nl