De feestdagen komen eraan en dus is het tijd voor verlanglijstjes, reflectie en goede voornemens. De medische wereld blikt terug op een roerig corona jaar en verlangt naar het einde van de pandemie. Maar.. er zijn nog veel meer zorgwensen.
Jaarlijks staan er in Nederland namelijk zo’n 120 patiënten op de wachtlijst voor een donorhart. Helaas kunnen patiënten die ernstige hartafwijkingen hebben vaak niet lang wachten. Een steunhart (een operatief geïmplanteerde pomp die de functie van een hartkamer ondersteunt of over neemt) wordt al wat langer gebruikt om de tijd tot transplantatie te overbruggen. Maar, nu kan ook een kunsthart mogelijk een oplossing bieden, ter vervanging van een donorhart. Recent werd in Nederland voor het eerst zo’n kunsthart geïmplanteerd in een patiënt. En, met succes!
Spannende operatie
Het UMC Utrecht begon in 2017 al met de voorbereiding voor de implantatie van een kunsthart. In de maanden voorafgaand aan de operatie heeft het team allerlei speciale trainingen gevolgd. Begin november was het eindelijk zo ver: de implantatie werd uitgevoerd bij een 54-jarige man met ernstig hartfalen. Zijn beide hartkamers functioneerden nauwelijks meer met als resultaat leven met ernstige vermoeidheid en kortademigheid. Een harttransplantatie was voor deze patiënt de laatst mogelijke behandeling. Maar door het grote tekort aan donorharten in Nederland zou de wachttijd voor hem waarschijnlijk te lang zijn. Hij werd daarom in overleg ‘proefpatiënt’ voor de eerste Nederlandse kunstharttransplantatie. Super spannend dus! De operatie verliep succesvol en na afloop maakte de man het goed. Binnen twee dagen mocht hij de intensive care al verlaten!
Het kunsthart van CAMART
Het gebruikte kunsthart is geproduceerd door een Frans bedrijf, CAMART. Het is grotendeels gemaakt van polyurethaan, een kunststof dat (gek genoeg) ook wordt gebruikt als alternatief voor leer en als isolatiemateriaal. Dit type kunststof is uitgekozen omdat het rekbaar is en tegelijkertijd erg sterk. De binnenkant van het kunsthart en de hartkleppen zijn gemaakt met materiaal afkomstig van een koeienhart. Het bloed komt zo vooral in aanraking met biologisch materiaal: dit verkleint problemen met stolling.
Hoe werkt een kunsthart?
Hoe het kunsthart wordt aangedreven is een erg technisch verhaal. In het kort komt het erop neer dat er een stroperige aandrijvingsvloeistof in een apart gedeelte van het kunsthart aanwezig is. Twee speciale pompen brengen deze vloeistof in beweging. De bewegende vloeistof creëert vervolgens druk op de kamers in het kunsthart, die hierdoor worden geleegd of gevuld in de aorta of de longslagader. Zo wordt het bloed door het lichaam rondgepompt.
Toekomstmuziek
De ontwikkelingen op kunsthartgebied zijn hoopgevend. Bij gebruik van een kunsthart zijn geen zware medicijnen nodig die het afweersysteem onderdrukken, iets dat wel het geval is bij een donorhart. Bovendien is het mogelijk in staat om de klachten van patiënten te verhelpen: na de operatie kunnen patiënten vaak weer wandelen en fietsen.
Kunnen kunstmatige organen in de toekomst onze eigen zieke organen vervangen?
Misschien, maar zo ver is het voorlopig nog niet. Aan het kunsthart zitten nog veel beperkingen. Zo worden de pompen aangedreven door een controller met vier batterijen die buiten het lichaam via een kabel door de buikwand met het kunsthart zijn verbonden. De patiënt draagt al deze techniek met zich mee. Ook de duurzaamheid van het apparaat moet nog worden onderzocht. De levensverwachting van patiënten werd met eerdere modellen van het kunsthart meestal maar één tot twee jaar verlengd. Gelukkig is er vervolgonderzoek op komst. Onderzoeksinstellingen uit verschillende landen gaan samenwerken om het kunsthart verder te onderzoeken én te verbeteren. Hoopvol nieuws dus, voor deze patiënten en hun familie.
Over de auteur
Deze blog is geschreven door Isa de Beer, zij heeft recent haar Master Moleculaire Geneeskunde aan het Erasmus MC afgerond.