Inmiddels weten we dat de huidige vaccins tegen het SARS-CoV-2 virus uitermate goed beschermen tegen het ernstig ziek worden door Covid19 (IC opname of sterfte). Ook de kans om überhaupt klachten te krijgen van een SARS-CoV-2 besmetting verlaagt vaccinatie aanzienlijk. Wat we echter nog niet wisten is of vaccinatie ook de kans op het symptoomloos besmet raken met het virus verlaagt. Super belangrijk om te weten, omdat je natuurlijk niet onbewust anderen wilt kunnen besmetten wanneer je geen klachten hebt. Vooral wanneer je bijvoorbeeld werkt in de zorg of met kwetsbare of ongevaccineerde mensen.
Hoopvol nieuws!
Amerikaanse onderzoekers onderzochten namelijk bijna 40.000 mensen die een PCR test voor SARS-CoV-2 kregen omdat ze een procedure of operatie moesten ondergaan.(1) Deze mensen hadden allemaal geen klachten of symptomen van Covid19, en werden puur voor de zekerheid getest (iets wat in veel Nederlandse ziekenhuizen ook zo is voorafgaand aan een operatie). Deze mensen hebben ze achteraf in 2 groepen opgedeeld: de mensen die ten minste 1 dosis van een mRNA vaccin hadden gehad (Pfizer of Moderna), en de mensen die dat niet hadden gehad. Vervolgens hebben ze gekeken hoeveel van deze klachtenvrije mensen toch wel een positieve PCR testuitslag hadden, en de beide groepen met elkaar vergeleken. En hier wordt het interessant! Van de niet gevaccineerde mensen had 3.2% een positieve PCR test voor SARS-CoV-2. Maar van de gevaccineerde mensen was dit slechts 1.4%! Een statistisch significant verschil.
Wat betekent dit nu voor de praktijk?
Deze studie suggereert dat mensen die gevaccineerd zijn tegen SARS-CoV-2 een minder hoge kans hebben om asymptomatisch besmet te zijn met het virus dan mensen die niet gevaccineerd zijn. Een minder hoge kans inderdaad, want de kans was niet 0%. Maar alsnog is dit goed nieuws, omdat het betekent dat de kans dat je anderen kunt besmetten terwijl jij nergens last van hebt door vaccinatie ook wordt verminderd. Bovendien lijken deze percentages misschien laag, maar het verschil op populatieniveau is natuurlijk enorm. Zo is een verschil van 1,8% op de populatie van Nederland meer dan 315.000 mensen!
Een kanttekening is dat er in deze studie gekeken is naar de kans op een positieve testuitslag. Deze testuitslagen hoeven niet per definitie te betekenen dat deze mensen ook daadwerkelijk besmet waren, ze kunnen immers theoretisch vals-positief zijn omdat de PCR test niet waterdicht is. Maar, beide groepen hebben daar in principe een even hoog risico op. En in dit onderzoek waren de resultaten voor beide groepen nou juist níet hetzelfde, wat een reëel verschil tussen de groepen suggereert.
En er is meer!
Het Amerikaanse center of disease control and prevention (CDC, het Amerikaanse RIVM) heeft deze week een tussentijds rapport uitgebracht van een studie onder bijna 4000 gevaccineerde zorgverleners (Pfizer/Moderna).(2) In deze studie waren er 3 groepen: volledig gevaccineerde zorgverleners, zorgverleners die 1 dosis van een vaccin hadden gehad, en een groep met niet gevaccineerde zorgverleners. Alle deelnemers aan de studie kregen, of ze nu klachten hadden of niet, wekelijks een PCR test. Hieruit bleek dat de vaccinaties voor 80% beschermden 2 weken na de 1e dosis, en voor 90% 2 weken na de 2e dosis. Zowel op het krijgen van symptomatische én symptoomloze Covid19!
Slag om de arm
Toch is het belangrijk om nog een slag om de arm te houden. De eerste studie die ik noemde is namelijk een retrospectief onderzoek. Zoals je in een eerdere blog hebt kunnen lezen zijn deze studies niet van de hoogste kwaliteit. Je mag daarom nog geen harde conclusies trekken uit dit onderzoek, ook al lijkt het hoopvol.
Ook het tussentijds rapport van het CDC biedt nog geen zekerheid. Zoals gesteld is het een tussentijds rapport. De studieresultaten zijn nog niet gepubliceerd in een medisch tijdschrift, en hebben nog niet de nodige controle door middel van peer review ondergaan. Ook was de groepsgrootte van de verschillende groepen ongelijk, wat eventueel een vertekend beeld kan geven. Deze studies zeggen hiernaast natuurlijk alleen wat over de vaccins die gebruikt waren in de onderzochte groepen.
En de andere vaccins dan?
Beide onderzoeken hebben zich gefocust op de vaccins van Pfizer en Moderna. En dat is niet gek, deze vaccins zijn immers het langste in gebruik en de eerste lichting gevaccineerde mensen (veelal zorgverleners) zijn met deze vaccins gevaccineerd. Deze gegevens zijn dus nu beschikbaar, terwijl de vervolgonderzoeken van de andere vaccins nog moeten komen. Het is logisch om te verwachten dat de andere vaccins eenzelfde verlaging van het risico op symptoomloze besmetting, en daarmee een verlaging op het kunnen besmetten van anderen, laten zien. Maar voorlopig is dat allemaal nog niet zeker.
Referenties
Disclaimer: Deze blog is geschreven vanuit mijn perspectief als arts. Ik geef in deze blog geen medisch advies, maar probeer de informatie te geven waarmee jij zelf kunt beslissen. Ik ben geen expert op het gebied van politiek, of economie, en schrijf daar dus ook niet over. Een pandemie is voor ons allemaal nieuw. Voor artsen, voor de overheid, voor iedereen. Beleid maken op het onbekende, met informatie die morgen alweer achterhaald kan zijn, is super moeilijk. Dat vergt mijns inziens ballen. En daarmee kunnen de keuzes die vandaag gemaakt worden, met de kennis van vandaag, over een half jaar zowel onzinnig als heel goed blijken. Dat is de onzekerheid waar beleidsmakers momenteel mee hebben te dealen. Ik probeer in deze blog met de medische kennis die ik heb informatie te geven over de medische kant van het verhaal, gebaseerd op de informatie die voor mij beschikbaar is op het moment van schrijven, d.d. 1-4-21. Ik word niet betaald of gesponsord voor het schrijven van deze blog, noch door mijn ziekenhuis, noch door de overheid of de farmaceutische industrie. Voor meer actuele informatie: ga naar www.rivm.nl