Als jij inmiddels ook door de bomen het bos niet meer ziet en waarheid niet meer goed van onzin kunt onderscheiden in deze Corona-pandemie, ben je niet de enige. Het internet staat bomvol informatie en desinformatie, en iedereen lijkt wel een beetje expert. Helemaal wanneer het over het vaccin gaat, of beter gezegd de vaccins, want het zijn er meerdere. Bijna dagelijks krijg ik via social media vragen over de zin of onzin van dingen die op internet staan over de vaccins, en krijg ik video’s toegestuurd van zogenaamde experts die bepaalde zaken beweren, met een kettingreactie aan verwarring en angst als gevolg. In deze blog daarom kort mijn persoonlijke antwoorden op belangrijke vragen die jullie me hebben gesteld. Niet als doel jullie over te halen om het vaccin te nemen, dit moet een ieder wat mij betreft voor zichzelf beslissen. Wel om deze beslissing zo goed geïnformeerd mogelijk te kunnen maken.
Is een vaccin echt de enige manier om deze pandemie te stoppen?
Nee, er is denk ik nooit 1 manier om iets te bereiken. Mogelijk is vaccinatie echter wel de snelste en de veiligste. Theoretisch zou je de pandemie mogelijk ook kunnen stoppen door iedereen ziek te laten worden en zijn eigen antistoffen aan te laten maken. Dit heeft echter grote nadelen, want als iedereen ziek wordt, wordt een deel hiervan ook ernstig ziek. Dit percentage ligt momenteel bij Covid19 niet extreem hoog. Let wel: het huidige percentage is gemeten ten tijde van maatregelen die er voor moeten zorgen dat het percentage laag blijft. Maar, zelfs als dit lage percentage een reëel percentage is, wat ook zonder maatregelen bereikt zou worden, is ook een laag percentage van de gehele bevolking behoorlijk wat mensen. Dit zal ervoor zorgen dat de ziekenhuizen overstromen. Wanneer de ziekenhuizen overstromen kan de zorg, die nu nog wel geboden wordt aan mensen, niet meer geboden worden. Dat betekent niet alleen dat mensen niet meer naar de IC kunnen, maar ook dat ze niet meer geholpen kunnen worden op de SEH, de verpleegafdelingen, of bij de huisarts. Dit zal er dan toe leiden dat meer mensen ernstiger ziek worden, juist doordat ze de eerste behandeling niet kunnen krijgen, en meer mensen zullen overlijden. En nee, die geldt dus niet alleen voor hele oude mensen, maar juist voor mensen rond de 60 jaar die nu nog wel optimale behandeling kunnen krijgen. Momenteel wordt veel gesproken over de economische en psychosociale schade van de huidige maatregelen, en die is absoluut aanwezig en ernstig. Stellen dat deze schade er zonder de maatregelen niet was geweest is een drogreden: het immers is niet te bewijzen hoe ernstig de economische en psychosociale schade was geweest wanneer de ziekenhuizen wél compleet waren overstroomd en vele jonge mensen ernstig ziek waren geworden en zelfs waren overleden, omdat dit dankzij de maatregelen niet is gebeurd. Een vergelijking tussen deze twee scenario’s, en het doen van stellige kloppende uitspraken hierover, is daarom onmogelijk.
Moet de overheid niet meer focussen op leefstijl in plaats van het vaccin?
Ook wordt me vaak de vraag gesteld of leefstijl niet de oplossing is, en de overheid daar niet meer in moet investeren. Leefstijl is voor veel ziektebeelden een beïnvloedende factor, en is altijd al erg belangrijk. Maar, leefstijl verbeteren is zo simpel nog niet. Leefstijl is zo veel meer dan alleen goed eten, op gewicht blijven, niet roken. Leefstijl heeft ook te maken met waar je bent opgegroeid, je sociaal economische status, waar je nu woont, hoeveel stress je ervaart, en noem maar op. Leefstijl is multifactorieel en niet zomaar te veranderen. Bovendien is het volhouden van een verandering in leefstijl ook niet zo 1-2-3 gepiept. Hierin investeren blijft wat mij betreft ontzettend belangrijk, maar er is ook bereidwilligheid van de mensen zelf nodig. Stellen dat de overheid meer in leefstijl moet investeren doet volgens mij zowel tekort aan de invloed van al deze factoren als ook de verantwoordelijkheid die de mensen zelf hebben voor hun eigen gezondheid. Bovendien is het niet zo dat iedereen die ziek wordt van Covid19 daadwerkelijk te dik is, en daarnaast heeft niet iedereen die te dik is per definitie een slechte leefstijl. Oftewel: leefstijl is mijns inziens een belangrijke factor voor allerlei ziektebeelden, en een langer termijn plan waarin ook mensen zelf een belangrijke rol spelen, en niet de oplossing voor de pandemie waar we nu in zitten. Wel hoop ik dat het debat over leefstijl nu eindelijk echt geopend is, en mensen hier zelf ook meer voor open staan en mijn adviezen ter harte nemen wanneer zij op de spoedeisende hulp komen met een ziektebeeld waar leefstijladviezen bij gegeven dienen te worden.
Is de vaccinontwikkeling niet te snel gegaan?
Deze vraag begrijp ik goed en heb ik zelf ook lang gehad. Sterker nog, dit heeft mij ook doen twijfelen over het wel of niet nemen van het vaccin (ik heb zelf het Pfizer-vaccin gehad). Daarom ben ik ook de wetenschappelijke onderzoeken over de vaccins gaan lezen: ik wilde zélf weten wat ze hadden gedaan en wat de uitkomsten waren. Alle onderzoeken hebben precies de juiste stappen doorlopen die voor wetenschappelijk onderzoek zijn voorgeschreven. Je kunt hier lezen welke stappen dat zijn. Uiteindelijk zijn de resultaten gepubliceerd in een vooraanstaand medisch wetenschappelijk tijdschrift. Dat betekent dat er peer review is geweest: andere wetenschappers (die niet bij de onderzoeksgroep of de fabrikant horen) hebben de resultaten zorgvuldig bekeken en gewogen, en vervolgens goedgekeurd. Zoals ik het nu heb gezien zijn de onderzoeken allemaal zorgvuldig gedaan. Uiteraard kun je je afvragen waarom de vaccins nu sneller ontwikkeld kunnen worden dan vroeger. Dit is deels te verklaren doordat er al voorwerk was gedaan op het gebied van ontwikkeling van een mRNA-vaccin en omdat er nog testaapjes waren van de SARS-epidemie, zie eerdere blog voor meer uitleg. Maar ik denk dat de beste verklaring is dat álles momenteel sneller gaat dan vroeger. Kijk bijvoorbeeld eens naar de ontwikkeling van bijvoorbeeld elektrische auto’s, smartphones, camera’s en social media. Ditzelfde geldt ook voor de farmaceutische industrie, en het is in dat licht helemaal niet gek dat vaccinontwikkeling nu ook sneller gaat. Bovendien is er geld voor vrijgemaakt, en kijkt de wereld toe. De perfecte combinatie voor snelle, gedegen, vaccinontwikkeling.
Hoe verschillen de vaccins in inhoud en werking?
Wat zijn de voor- en nadelen van de verschillende vaccins?
Dit lees je in deze blog.
Waarom zou ik een vaccin nemen dat 60% bescherming biedt als er ook vaccins zijn die 95% bescherming bieden?
Omdat het eigenlijk niet gaat om hoeveel % je beschermd bent tegen het krijgen van symptomen van SARS-CoV-2 infectie, maar om hoe ziek je er van wordt. Het is namelijk helemaal niet zo erg als je Covid19 krijgt en een paar dagen thuis moet uitzieken. Het is wel erg als je naar het ziekenhuis moet of zelfs naar de IC. Dit verstopt immers de ziekenhuizen, en dat is waarom we nu in lockdown zitten. Als mensen niet meer ernstig ziek worden van het corona virus, wordt de zorg niet overspoeld, en zijn maatregelen waarschijnlijk niet meer nodig. En dat in nou juist het mooie: alle vaccins beschermen in hoge mate (de huidige onderzoeken 100%) tegen érnstig ziek worden van SARS-CoV-2, inclusief overlijden. En dat is waarom een vaccin dat 60% bescherming biedt tegen ziek worden van het virus, maar 100% bescherming biedt tegen ernstig ziek worden, ook onwijs nuttig is. Een vergelijking tussen de effectiviteit van de verschillende vaccins vind je hier. Ook lees je daar dat de 60% bescherming van AstraZenica waarschijnlijk kan worden verhoogd naar 90% bij de juiste strategie.
Als ik een ander vaccin wil dan dat wat ik aangeboden krijg door de overheid, kan ik dat dan van mijn eigen geld kopen?
Dit is een lastige. De reden waarom niet elke Nederlander op dit moment hetzelfde vaccin krijgt is vanwege schaarste. Er zijn gewoon niet zoveel vaccins van dezelfde fabrikant, en die komen er ook niet zomaar. Ze moeten immers geproduceerd worden, en dat kost tijd. Oftewel: als je nu per se een bepaald vaccin wilt, kun je dat niet zomaar kopen. Mogelijk is dit in de toekomst anders, al zal de schaarste nog wel even blijven. De hele wereld wacht namelijk op een vaccin. Op de zwarte markt zijn vaccins beschikbaar. Deze worden echter niet onderzocht en op kwaliteit gecontroleerd, en gebruik hiervan is daarom af te raden. De vraag is ook of je er überhaupt wat mee opschiet, omdat alle beschikbare vaccins op dit moment 100% bescherming lijken te bieden tegen ernstig ziek worden van SARS-CoV-2, en dat is precies wat we nodig hebben (zie vorige kopje).
Waarom zit er verschil in het aantal weken tussen het 1e en het 2e vaccin, en waar is dit op gebaseerd?
Dit verschil is puur gebaseerd op het onderzoeksprotocol dat de onderzoekers hebben aangehouden. Mogelijk maakt het helemaal niet uit of er 3, 4 of misschien wel 20 weken tussen zitten. Ze hebben echter de 2e prik zo snel mogelijk gepland om te voorkomen dat je net het perfecte timings-moment voor de 2e prik zou mislopen, dat zou immers ook knap knullig zijn. Tot hoe lang de 2e prik eventueel uitgesteld zou kunnen worden zal in de toekomst duidelijk worden.
Welke bijwerkingen kun je verwachten?
In ieder geval roodheid, jeuk en spierpijn op de plek van de prik. Tevens wordt ook hoofdpijn, emotioneel labiel zijn en een griep-achtig gevoel veel gemeld.
Ervaar je meer bijwerkingen na de 2e prik?
Niet iedereen ervaart meer bijwerkingen na de 2e prik, maar we lijken het wel vaker te zien dan na de 1e prik. Dit is niets ergs: het is je immuunsysteem dat aan het werk is. Ik heb dit zelf ook ervaren, ik voelde me echt belabberd na de 2e vaccinatie (Pfizer). Na een dag was dit weer voorbij. Een ander fenomeen dat nu gezien wordt is de “7 days itch”. Mensen krijgen na 7 dagen soms opeens jeuk op de plek van vaccinatie. Er wordt gedacht dat dat komt doordat dan de cellen waar het vaccin in is gespoten door het lichaam worden opgeruimd, maar dat is nog niet zeker.
Hoe zit het met allergische reacties?
Op vrijwel alles kun je allergisch reageren, dus ook op medicatie en vaccins. Waar er eerst veel werd geschreven over ernstige allergische reacties, bleek dat te berusten op een publicatie bias: de ernstige dingen worden gemeld, terwijl de normaal verlopende zaken geen aandacht krijgen. Inmiddels blijkt de kans op een ernstige allergische reactie nihil te zijn. Toch wordt er gevraagd om na de vaccinatie 30 minuten te blijven wachten om, indien er toch een ernstige reactie optreedt, deze gelijk te kunnen behandelen.
Waarom werkt het vaccin maar 3 maanden?
We weten niet of het vaccin maar 3 maanden werkt of langer. Na 3 maanden zijn de onderzoeksresultaten gepubliceerd. Oftewel: we weten dat het in íeder geval werkt tot 3 maanden. Of het daarna ook nog werkt is aannemelijk, maar hoe lang precies zullen we pas over een tijdje weten.
Waarom zou ik een vaccin nemen als ik al Covid19 heb gehad?
Wanneer je al Covid19 hebt gehad, heb je waarschijnlijk al (en nog) antistoffen tegen het SARS-CoV-2 virus. Een theoretische reden om wél het vaccin te nemen, is dat mensen die het vaccin hebben gekregen een sterkere immuunrespons kregen dan mensen die besmet waren geweest met het virus. Echter, of dit ook daadwerkelijk beter beschermt is onbekend. In de huidige studies zijn mensen die Covid19 hebben gehad geëxcludeerd, dus niet meegenomen. Het effect en het nut van het vaccin in deze groep is dus nog niet voldoende bestudeerd.
Waarom zou ik een vaccin nemen als ik jong ben en waarschijnlijk niet ernstig ziek wordt van Covid19?
Een reden om het vaccin wél te nemen is mijns inziens het feit dat er ook jonge mensen ernstig ziek kunnen worden, ook al zijn de kansen erg klein. Dit is denk ik een hele persoonlijke afweging.
Hoe zit het met zwangerschap, kinderen, bepaalde ziekten en aandoeningen?
De vaccins zijn grotendeels nog niet getest in deze groepen, en hier is dan ook nog weinig over te zeggen. Wat betreft zwangerschap is het Nederlandse advies vooralsnog om tijdens de zwangerschap geen vaccin te nemen. Dit verschilt echter van adviezen uit het buitenland, die soms minder voorzichtig zijn. Ik denk zelf dat vaccinatie tijdens de zwangerschap overwogen moet worden wanneer het risico van blootstelling aan SARS-CoV-2 hoog is en niet kan worden vermeden, of wanneer de vrouw onderliggende aandoeningen heeft waardoor ze een zeer hoog risico op ernstige complicaties van een SARS-CoV-2 infectie loopt. Het blijft daarmee een afweging tussen het onbekende, maar waarschijnlijk minimale, risico van een vaccinatie ten opzichte van het risico op ernstig ziek worden door infectie met SARS-CoV-2 (en de gevolgen hiervan voor de foetus).
Speciaal voor zorgverleners heb ik hier een medische blog over helpen schrijven, die vind je hier.
Kan het DNA of mRNA in je chromosomen (dus in je eigen DNA) komen te zitten?
Nee. Heel simpel gezegd: het mRNA uit de mRNA vaccins kan hier niet in, want het is RNA en geen DNA. Het DNA van de adenovirus vaccins zou dat theoretisch met extreem veel moeite en weinig kans op slagen ergens wel kunnen, maar dit is slechts een theoretisch concept en niet iets waar bewijs of data voor is. Voor de zekerheid is het vaccin daarom is zo gemaakt dat het er anders uit ziet dan je chromosomen. Het is namelijk als rondje gemaakt. Je chromosomen zijn eerder lange slierten (in de vorm van een X), en het rondje kan daar niet in komen.
Blijft het vaccin voor altijd in je cellen zitten?
Nee, deze cellen worden uiteindelijk ook door je lichaam weer opgeruimd. Lees hier meer over in deze blog.
Beschermen de huidige vaccins tegen mutaties en kunnen ze dat blijven doen?
Dit staat in een vorige blog, die lees je hier.
Kun je van de vaccins een auto-immuun ziekte krijgen?
Hier heb ik frequent dezelfde video’s over doorgestuurd gekregen, waar voornamelijk zogenaamde wetenschappers aan het woord waren van wie ik nergens hun onderzoeken terug kon vinden. Toch zou dit theoretisch kunnen, simpelweg omdat je van vanalles auto-immuun ziekten kunt krijgen. Dus zeg nooit nooit. Er is echter geen enkel bewijs dat dit veroorzaakt wordt door deze vaccins. Waar je wel bewezen auto-immuun ziektes van kunt ontwikkelen? Virusinfecties, zoals ook van SARS-CoV-2. Het Guillain-Barre syndroom bijvoorbeeld, een auto-immuun ziekte die verlamming veroorzaakt, volgt typisch na een virusinfectie.
Kun je als je bijwerkingen krijgt van het vaccin een positieve PCR-test krijgen?
Nee dat kan niet. Dit kan niet omdat de cellen die het Spike-eiwit maken in je arm zitten, waar je de injectie hebt gekregen. (lees meer over hoe dit werkt hier). Deze kunnen niet wegwandelen. En de PCR-test wordt afgenomen in je neus, dus dat kan niet mis gaan. Bovendien test de PCR het DNA van meerdere onderdelen van het virus. Het Spike-gen is hier slechts één van, en kan in zijn eentje niet een positieve PCR creëren. Gelukkig maar :-).
Zorgverlener en behoefte om alles over Covid19 te weten? Doe mee aan het webinar van de MSW Academy, speciaal voor zorgverleners. Klik hier voor meer info.
Disclaimer: Deze blog is geschreven vanuit mijn perspectief als arts. Ik geef in deze blog geen medisch advies, maar probeer de informatie te geven waarmee jij zelf kunt beslissen. Ik ben geen expert op het gebied van politiek, of economie, en schrijf daar dus ook niet over. Een pandemie is voor ons allemaal nieuw. Voor artsen, voor de overheid, voor iedereen. Beleid maken op het onbekende, met informatie die morgen alweer achterhaald kan zijn, is super moeilijk. Dat vergt mijns inziens ballen. En daarmee kunnen de keuzes die vandaag gemaakt worden, met de kennis van vandaag, over een half jaar zowel onzinnig als heel goed blijken. Dat is de onzekerheid waar beleidsmakers momenteel mee hebben te dealen. Ik probeer in deze blog met de medische kennis die ik heb informatie te geven over de medische kant van het verhaal, gebaseerd op de informatie die voor mij beschikbaar is op het moment van schrijven, d.d. 11-2-2021. Ik word niet betaald of gesponsord voor het schrijven van deze blog, noch door mijn ziekenhuis, noch door de overheid of de farmaceutische industrie. Voor meer actuele informatie: ga naar www.rivm.nl