Regelmatig krijg ik berichten van vrouwen die zich zorgen maken over de vaccinatie tegen SARS-CoV-2 en hun vruchtbaarheid. Zo circuleren er verhalen van vrouwen die menstruatieproblemen hebben gekregen na vaccinatie, of zelfs door contact te hebben gehad met mensen die gevaccineerd zijn. Ook zijn er niet-wetenschappelijke artikelen in omloop die beweren dat vaccinatie je onvruchtbaar kan maken: een super griezelige gedachte als je het mij vraagt.
Maar, waar komen deze ideeën eigenlijk vandaan? Zit er een kern van waarheid in? Of is het onzin? Benieuwd wat ik vanuit de medische wetenschap met jullie kan delen? Je leest het in deze blog, zodat jij beter kunt beslissen wat de beste keuze is voor jouw lichaam en gezondheid!
Waar het vandaan komt: het HPV-vaccin en DES
Sinds 2009 is er in Nederland de mogelijkheid om jonge vrouwen te vaccineren tegen het Humaan Papilloma Virus (HPV), wat onder andere baarmoederhalskanker kan veroorzaken. Over mijn eigen ervaring met baarmoederhalskanker schreef ik al eerder een blog. Dit HPV-vaccin bestaat uit stukjes onschadelijk gemaakt virus, hier maakt je lichaam een immuunreactie op. Nadat het vaccin wereldwijd beschikbaar werd gesteld, kwamen er enkele rapporten binnen over menstruatieklachten bij gevaccineerde jonge vrouwen.
Het gaat hierbij om case reports, oftewel: opgeschreven verhalen van een paar vrouwen die na de vaccinatie een verandering in hun cyclus opmerkten.(1) Dit zijn de verhalen die ik ook doorgestuurd krijg van mensen die zich zorgen maken. Er is er echter een belangrijk probleem met deze onderzoeken: case reports kunnen niets bewijzen en ook geen verbanden aantonen. In het rapport dat ik doorgestuurd kreeg, gaat het om 3 jonge vrouwen die maanden na vaccinatie onregelmatige menstruaties kregen. Dit kán een relatie hebben, maar dat hoeft helemaal niet. Er zijn namelijk heel veel redenen waarom jonge vrouwen onregelmatige menstruaties krijgen, zeker wanneer je erg jong bent (zoals de vrouwen uit dit onderzoek) is je cyclus vaak nog niet heel regelmatig. Deze case reports vormen daarom geen bewijs.
Waarom ze dan toch belangrijk kunnen zijn voor de medische wereld? Case reports kunnen ons wetenschappers ergens op wijzen, deze reports zijn vaak de aanleiding om verder onderzoek te doen. En, dat is gelukkig op grote schaal gebeurd. In 2020 zijn al deze studies op een bult gegooid, met onder andere een studie met 60.000 vrouwen.(2) Wat bleek? Vaccinatie met het HPV-vaccin geeft géén verhoogde kans op menstruatieproblemen of onvruchtbaarheid.(2) Een ander onderzoek, met meer dan 199.000 vrouwen, bevestigt dit ook voor andere vaccins, zoals het vaccin tegen meningokokken, het vaccin tegen TDAP (Tetanus, Diphtheria, Pertussis) en het griepvaccin.(3)
Een ander voorbeeld, dat inderdaad dramatisch is, is het middel DES. DES staat voor diëthylstilbestrol: een kunstmatig vrouwelijk hormoon dat in Nederland tussen 1947 en 1976 werd voorgeschreven aan zwangere vrouwen om miskramen te voorkomen. Het middel bleek geen miskramen te voorkomen en was juist schadelijk voor de moeders en hun kinderen. Dit had natuurlijk nooit mogen gebeuren, maar: het middel is niet te vergelijken met de huidige vaccins. Allereerst gaat dit om een middel dat meer dan 50 jaar geleden werd gebruikt. De huidige wet- en regelgeving rondom wetenschappelijk onderzoek zijn dusdanig streng dat het nu niet meer de markt zou bereiken. Ook was het middel primair bedoeld om invloed uit te oefenen op de vruchtbaarheid, dus daar konden ook effecten worden verwacht. Het doel van de vaccinatie van SARS-CoV-2is natuurlijk heel anders. Maar wat weten we daar nu precies over?
Menstruatie en menstruatiecyclus
Tot nu toe zijn er in de officiële peer-reviewed medische literatuur nog geen onderzoeken verschenen over menstruatieproblemen na het ontvangen van een SARS-CoV-2 vaccin. Dus, ook geen case reports. Uiteraard kan dit nog komen: jonge menstruerende vrouwen stonden immers niet vooraan in de rij voor een vaccin. Aan de andere kant zijn er toch al best veel jonge, menstruerende vrouwen wél gevaccineerd: de zorgverleners. Ik vind het geruststellend dat er vooralsnog geen rapportages over menstruatiestoornissen uit naar voren zijn gekomen. Er zijn zelfs een hele hoop vrouwen zwanger geworden na vaccinatie (zie het kopje ‘Vruchtbaarheid’): daar heb je een intacte cyclus voor nodig. Momenteel worden er, vanwege de berichten op social media, onderzoeken gedaan over menstruatieproblematiek in relatie tot Covid-vaccins. De resultaten hiervan moeten nog gepubliceerd worden.
Ik krijg veel berichten en video’s doorgestuurd van mensen over genoemde menstruatiestoornissen na het ontvangen van een vaccin. Hierin schrijven mensen vaak: “wij vrouwen weten dat onze menstruatie door veel factoren van de leg kan raken, dus waarom zou het niet door het vaccin kunnen komen?”. Dit klinkt veel vrouwen waarschijnlijk erg logisch in de oren. Want, wiens menstruatie is nu altijd regelmatig?
En dat is nu ook precies goed om stil bij te staan. De meeste menstruaties zijn niet elke maand hetzelfde. Ook zijn de meeste cycli niet tot op de dag nauwkeurig gelijk. Je verliest niet altijd dezelfde hoeveelheid bloed, de ene maand kan heftiger zijn dan de andere. Het is dus heel logisch dat je, wanneer je nauwkeurig op je menstruatie gaat letten, verschillen gaat opmerken. Er zijn namelijk ontzettend veel factoren die invloed kunnen hebben op je cyclus, waaronder stress en ziekte. En stress ervaren we tijdens deze crisis allemaal. Ook kun je door vaccinatie (of totaal wat anders) even wat minder fit zijn, al valt dit niet echt onder ziekte. Deze wisselingen zijn erg vervelend wanneer je bijvoorbeeld zwanger probeert te worden. Echter er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat deze veranderingen in de menstruatie door de vaccinatie komt (maar ook niet per see dat dit niet zo is). Een wisselend menstruatiepatroon kan niet per definitie kwaad en betekent zeker niet altijd iets slechts. Sterker nog, het is iets wat veel vaker voorkomt (zo kan je cyclus ook bijvoorbeeld al even anders zijn wanneer je de griep hebt, stress hebt, etc.). Het is iets dat bijna alle vrouwen ervaren, door allerlei verschillende factoren. En deze vallen dan op wanneer we er extra op gaan letten, bijvoorbeeld wanneer we zwanger proberen te worden. Het allerbelangrijkste is (zelfs als er een relatie zit zijn met vaccinatie) dat dit niet gevaarlijk is of betekent dat je niet vruchtbaar bent. (Zie kopje hieronder)
En shedding dan?
Ook gaan er momenteel verhalen rond over “shedding” en menstruatiestoornissen. De theorie is dat je menstruatiestoornissen zou kunnen krijgen, als je in contact geweest bent met iemand die gevaccineerd is. Mijn eerste reactie als arts is: beetje vreemd. Zowel menstruatie als vaccins zijn immers niet besmettelijk. Maar, het onderwerp wekte als wetenschapper wel mijn interesse.
Officieel betekent shedding het verspreiden van bepaalde deeltjes, zoals het verspreiden van virusdeeltjes wanneer je geïnfecteerd bent. We weten inmiddels allemaal dat dit mogelijk is. De theorie achter menstruatiestoornissen door shedding is dat gevaccineerde mensen stukjes vaccin (of soms: stukjes spike proteine) uitscheiden waardoor je menstruatie zou kunnen veranderen (of soms: waardoor de ziekte juist verder wordt verspreid). Gelukkig is dit niet mogelijk. Nadat het vaccin is ingespoten, maken cellen in je lichaam het spike-eiwit aan. Dit proces vindt plaats in je arm: hier heb je immers de injectie gekregen. Hoe dit precies werkt? Daar schreef ik eerder een artikel over. Deze cellen kunnen niet naar een ander deel van je lichaam wandelen, zoals je mondkeelholte (dit wordt vaak genoemd als plek waar shedding plaatsvindt). Ook worden deze cellen erg snel herkend en opgeruimd door je lichaam. Je eigen immuunsysteem ruimt de cellen te snel op, nog voor je een optimale immuunrespons hebt kunnen maken. Dit is ook de reden waarom je van veel vaccins 2 prikken nodig hebt.
Een andere sheddingtheorie is dat het mRNA van de mRNA-vaccins in je DNA komt en daarmee je lichaamscellen verandert. Dit zou ertoe leiden dat je bepaalde stoffen zou uitscheiden. Ook dit is gelukkig niet mogelijk: het mRNA kán niet in je DNA komen. Hoe dat zit lees je in een ander artikel dat ik eerder schreef.
Maar, hoe zit dat dan met vruchtbaarheid?
In een recent onderzoek, waar 35691 vrouwen aan meededen, werden bijna 5000 vrouwen zwanger nádat zij een vaccinatie kregen. De rest van de vrouwen in het onderzoek waren al zwanger op het moment dat zij hun vaccinatie kregen.(4) Dit weerlegt de ongegronde theorie dat vaccinatie onvruchtbaar zou maken.
Deze theorie, die vooral via social media is verspreid en niet op enig wetenschappelijk onderzoek is gebaseerd, stamt onder andere af van de bovengenoemde case reports over het HPV-vaccin. Daarnaast werd er gesproken over het feit dat het spike-eiwit van het Coronavirus (en vaccin) lijkt op een eiwit in de placenta. Het immuunsysteem zou volgens de theorie ontregeld kunnen raken en hierdoor de placenta aan kunnen vallen. Echter verschilt het spike-eiwit zodanig van de eiwitten in de placenta, dat het immuunsysteem niet geactiveerd wordt om de placenta aan te vallen. Ter vergelijking: het spike-eiwit lijkt net zoveel op collageen (dat in je huid en botten voorkomt): hier gebeurt ook niets mee na vaccinatie. Bovendien zou het, als deze theorie zou kloppen, zo moeten zijn dat je van Covid19 ook onvruchtbaar wordt. Hier is gelukkig ook geen enkel bewijs voor.
Kan vaccinatie mijn zwangerschap beïnvloeden?
Allereerst is het belangrijk om te weten of het vaccineren van zwangere vrouwen (over het algemeen jong en gezond) überhaupt nodig is. Loop je als zwangere een hoger risico om ernstig ziek te worden van Corona? Hoewel we eerst dachten van niet, blijkt dit helaas toch het geval te zijn.(4) Inmiddels is gebleken dat vaccineren tijdens de zwangerschap veilig is voor zowel moeder als kind.(5) Zo komen miskramen niet vaker voor, evenals andere complicaties voor moeder en kind. Daarom zijn de internationale en nationale richtlijnen aangepast naar een advies om wél te vaccineren tijdens de zwangerschap.(6) Ik heb hier een uitgebreide blog over geschreven.
Wel zijn er een paar belangrijke kanttekeningen te plaatsen bij dit onderzoek en het advies. Zo zijn alleen de mRNA (Pfizer en Moderna) vaccins onderzocht. Ook waren sommige zwangerschappen in het onderzoek nog niet volbracht, deze zwangerschapsuitkomsten waren dus nog niet bekend. Lees voor het volledige beeld inclusief de kanttekeningen vooral dus ook de blog die ik eerder schreef over vaccineren tijdens zwangerschap.
Borstvoeding en vaccinatie
Hoewel het al werd gedacht op basis van expert opinion en dierstudies, toont steeds meer wetenschappelijk bewijs aan dat het veilig is om borstvoeding te geven na vaccinatie. Ook zou het zelfs je kindje van antistoffen kunnen voorzien. Een onderzoek liet zien dat anti-SARS-CoV-2 specifieke antilichamen werden uitgescheiden in de moedermelk van 84 vrouwen die het Pfizer-vaccin hadden gekregen.(7) Twee weken na hun eerste vaccin, werden 61,8% van de moedermelkmonsters positief getest op de IgA-antilichamen, na vier weken waren dit tot 86,1%. In vergelijking: vrouwen die Corona hebben gehad, laten in 80% van de gevallen antistoffen in de moedermelk zien.(8) Dit is op basis van een onderzoek met 15 vrouwen Belangrijke kanttekening is dat dit vooralsnog kleine studies zijn, die dus niet alles zeggen. Ook weten we nog niet of de baby’s daadwerkelijk immuun waren tegen Corona.
Samengevat…
Er is op dit moment geen reden om te denken dat vaccinatie langetermijneffecten kan hebben op je menstruatie, vruchtbaarheid of je (ongeboren) kind. Dit wordt versterkt door het feit dat er geen korte termijn effecten lijken te zijn. Toch dient hierbij zeker een slag om de arm gehouden te worden. Het woord zegt het al: bij langetermijneffecten weet je de effecten pas op langere termijn. Daar is dus meer tijd voor nodig.
Hoe zit het bij mij zelf?
Hoewel het een vrij persoonlijk onderwerp is, wordt deze vraag mij vaak gesteld. Ik heb ik in januari (2021) het vaccin gekregen en ik heb de bekende bijwerkingen gehad. Eerlijk is eerlijk, ik was een dag lang echt beroerd. Voorafgaand aan de vaccinatie had ik een natuurlijke cyclus van om de 4 weken. Ook had ik op het moment van vaccinatie geen kinderen en was ik niet zwanger. Ik heb zelf niet getwijfeld over het nemen van het vaccin vanwege mijn werk: ik loop daar een hoger risico op het krijgen van Covid19. Daarnaast heb ik veel vertrouwen in het vaccin, mede door de studies die ik heb gelezen. En, ik heb zelf geen effecten van de vaccinatie op mijn cyclus gemerkt. Daarbij ben ik ook nu niet zwanger en heb ik ook op het moment van schrijven geen kinderen. Dat laatste is vooralsnog ook de bedoeling en is geen bijwerking van de vaccinatie 😉.
Referenties
Disclaimer: Deze blog is geschreven vanuit mijn perspectief als arts. Ik geef in deze blog geen medisch advies, maar probeer de wetenschappelijke informatie te geven waarmee jij zelfkunt beslissen. Ik ben geen expert op het gebied van politiek, of economie, en schrijf daar dus ook niet over. Ik probeer in deze blog met de medische kennis die ik heb informatie te geven over de medische kant van het verhaal, gebaseerd op de informatie die voor mij beschikbaar is op het moment van schrijven, d.d. 21-5-21. Ik word niet betaald of gesponsord voor het schrijven van deze blog, noch door mijn ziekenhuis, noch door de overheid of de farmaceutische industrie. Voor meer actuele informatie: ga naar de website van het RIVM.