Elke vrouw kent het wel: vaginale afscheiding. En hoewel sommige het misschien wat vies vinden is het hebben van vaginale afscheiding hartstikke normaal. De afscheiding is afkomstig vanuit cellen van de vagina die zichzelf vernieuwen en kan dagelijks zichtbaar zijn in je onderbroek. Wat vrouwen ook zullen herkennen is dat de vaginale afscheiding niet elke dag hetzelfde is. Maar wist je ook dat de kleur, geur en consistentie van de afscheiding iets kan zeggen over je hormonale cyclus, je vruchtbaarheid of het hebben van bepaalde (sexueel overdraagbare- SOA) infecties? In deze blog meer over hoe je dit bij jezelf (of je partner) kunt herkennen.
Normale vaginale afscheiding en verkleurende onderbroeken
Meestal is vaginale afscheiding wittig van kleur, waarbij het in je onderbroek wat lichtgeel kan opdrogen. De afscheiding heeft dan een neutrale tot iets zure geur, veroorzaakt door de zuurgraad van de vagina. Deze zure afscheiding kan zelfs zwarte onderbroeken blijvend bruinig doen verkleuren. Deze onderbroeken zijn dan dus niet vies, alleen verkleurd. En ook dat is dus helemaal normaal. Hiernaast kan de afscheiding ook doorzichtig van kleur zijn, iets gelig of roze of bruin. Dit is allemaal normaal en afhankelijk van je (menstruatie) cyclus.
Vaginale afscheiding, je cyclus en vruchtbaarheid
Gedurende de (menstruatie) cyclus kan je vaginale afscheiding veranderen. Vlak na je menstruatie kan de afscheiding nog wat roze of bruinig zijn als gevolg van de restjes oud bloed die worden afgestoten. Naarmate je cyclus vordert zal je afscheiding witter worden. Rond je eisprong (ovulatie) verandert de vaginale afscheiding vaak in een helder, dikkig en kleverig slijm. Het lijkt dan eigenlijk een beetje op het eiwit van een rauw ei. Als je zwanger wilt worden is dit dus iets interessants om in de gaten te houden: je bent dan namelijk vruchtbaar! Na de ovulatie verandert de afscheiding vaak weer in een wittige dikkere afscheiding, dit gaat zo door tot aan de menstruatie.
Witte, klonterige vaginale afscheiding
In principe is er met witte klonterige afscheiding weinig mis. Dit kan ook normaal voorkomen. In combinatie met een branderig of jeukend gevoel in de vagina of vulva kan witte klonterige afscheiding echter passen bij een schimmelinfectie. Deze infectie wordt veelal veroorzaakt de schimmel Candida, die normaal gesproken ook in de vagina kan voorkomen.(2) Wanneer de zuurgraad van de vagina verandert (bijvoorbeeld door wassen met zeep) of wanneer andere micro-organismen die normaal in de vagina leven worden gedood (bijvoorbeeld bacteriën door antibiotica gebruik) krijgt deze schimmel de ruimte om overmatig te groeien. Dit is wanneer je er last van kunt krijgen. Hoewel deze schimmelinfecties vaak vanzelf weer over kunnen gaan bespaar je jezelf een boel leed (jeuk en wondjes) wanneer je de infectie op tijd behandelt. Hiervoor hoef je niet naar de huisarts, de laatste jaren zijn producten tegen vaginale schimmelinfecties gewoon zonder doktersrecept bij de drogist verkrijgbaar. Een vaginale schimmelinfectie is geen echte SOA: je kunt hem ook krijgen zonder seksueel contact. Wel kan de schimmel worden overgedragen tijdens seks naar de partner. Hierdoor kan het bij schimmelinfecties die maar niet goed over gaan soms handig zijn om de partner ook te behandelen.
Groene of doorzichtige, stinkende vaginale afscheiding
Vaginale afscheiding die er groenig uit ziet, of groen-doorzichtig, kan passen bij een bacteriële vaginose. Het meest kenmerkende voor een bacteriële vaginose is echter de geur: een heftige geur die nog het meest doet denken aan (rotte) vis. De geur kan soms zo penetrant zijn dat het door de kleding heen te ruiken is! Een bacteriële vaginose lijkt qua oorzaak een beetje op een schimmelinfectie, alleen is er nu geen overgroei van schimmels maar van bacteriën. Het gaat hierbij om bacteriën die normaal ook in de vagina thuis horen, zoals bijvoorbeeld (maar niet alleen) Gardnerella vaginalis.(2) Bacteriële vaginoses worden behandeld met antibiotica, hiervoor moet je naar de huisarts. Ook een bacteriële vaginose is geen echte SOA want ook deze infectie is zonder seksueel contact te krijgen. Maar hij kan wel worden overgedragen tijdens seks naar de partner, waardoor partners elkaar kunnen blijven herinfecteren. Hierdoor kan het handig zijn om de partner ook te behandelen bij gelijke klachten.
Grijze of gelige afscheiding met of zonder bubbeltjes
Vooral in combinatie met een rode en pijnlijke vagina, of pijn bij het plassen, kan deze afscheiding passen bij een trichomonas infectie. Hoewel infectie met deze parasiet ook heel goed symptoomloos kan verlopen, kun je ook hierbij de penetrante geur van (rotte) vis ruiken. Het lijkt dus erg op de klachten van een bacteriële vaginose. Een trichomonas infectie is echter wél een SOA en ook seksueel overdraagbaar aan de partner. Het wordt behandeld met antibiotica na de diagnose door middel van een uitstrijkje bij de huisarts. Ook wordt er dan vaak gelijk op aanwezigheid van andere SOA’s zoals Chlamydia en Gonorroe getest, die gelijksoortige klachten zouden kunnen geven.
Andere SOA’s en vaginale afscheiding
Hoewel afwijkende vaginale afscheiding soms een aanwijzing kan zijn voor een SOA of infectie is het belangrijk om je te realiseren dat je ook een SOA kunt hebben zonder enige symptomen. Vooral Chlamydia en Gonorroe staan hier bij vrouwen om bekend. Het vervelende aan deze SOA’s is dat ze, ook wanneer ze symptoomloos verlopen, een ontsteking aan de eileiders kunnen veroorzaken waardoor vrouwen verminderd vruchtbaar kunnen raken. Zorg er dus voor dat je jezelf op Chlamydia laat testen wanneer je risico hebt gelopen (onbeschermd seksueel contact) en laat je zo nodig behandelen. Maar, voorkomen is natuurlijk nog altijd beter dan genezen...
Vaginale infecties en SOA’s voorkomen
Het voorkomen van een SOA is over het algemeen simpel: bespreek van tevoren de SOA status van je partner (is hij/zij recent nog getest?), voorkom onbeschermde seks en gebruik bijvoorbeeld een condoom of beflapje. Wil je toch onbeschermde seks of probeer je bijvoorbeeld zwanger te worden? Communiceer dan open met je (potentiële) partner en laat je van tevoren zo nodig testen.
Andere vaginale infecties, zoals bacteriële vaginosen of schimmelinfecties, zijn mogelijk te voorkomen door de vulva/vagina niet te wassen met zeep, geen vaginale douches te gebruiken en door katoenen ondergoed te dragen. Zelfs vaginale douches met alleen water kunnen de zuurgraad van de vagina aantasten (water heeft een hogere zuurgraag dan de vagina) en zijn daarom af te raden. Ook kan bepaalde medicatie invloed hebben op het ontstaat van vaginosen en schimmelinfecties. Hierover kun je het beste met je huisarts of gynaecoloog overleggen.
Referenties
1. Beigi RH, Meyn LA, Moore DM, Krohn MA, Hillier SL. Vaginal Yeast Colonization in Nonpregnant Women: A Longitudinal Study. Obstet Gynecol 2004;104:926–30.
2. Fredricks DN, Fiedler TL, Thomas KK, Oakley BB, Marrazzo JM. Targeted PCR for detection of vaginal bacteria associated with bacterial vaginosis. J Clin Microbiol 2007; 45: 3270-6.